عدد ستان گازوئیل

عدد ستان (به انگلیسی: Cetane number) یک معیار اندازه گیری جهت نشان دادن زمان تاخیر، احتراق سوخت می‌باشد بدان معنی که زمان تاخیر میان شروع پاشش به داخل محفظه احتراق و شروع احتراق سوخت که در طی این تاخیر زمان، سوخت جمع شده و سپس محترق می گردد و این احتراق به صورت انفجار صورت می گیرد تا بتواند یک ضربه قدرت تولید نماید.هر چه زمان تاخیر کمتر باشد احتراق یکنواخت تر خواهد بود. حداقل عدد ستان برای نفت گاز (گازوئیل) باید ۵۰ باشد.عدمیزان عدد ستان بستگی به فرایندی دارد که نفت گاز از آن تولید میشود نفت گاز تولید شده به روشهای GTL عدد ستان بالایی دارند و کیفیت احتراق آنها بسیار خوب است.

عدد اکتان سوخت

عدد اکتان از نسبت میزان اکتان سوخت به هپتان بدست می آید . هپتان خاصیت متراکم شدن ضعیف دارد لذا عدد صفر برای آن در نظر می گیرند و در مقابل اکتان قابلیت متراکم شدن بسیار بالا دارد که به آن عدد 100 می دهند. عدد اکتان در سوخت های مختلف معیاری است که نشان می دهد تا چه میزان سوخت در مقابل فشار و حرارت مقاوم می باشد و بطور خودبخود محترق نمی شود . بعبارت دیگر هرچه عدد اکتان سوخت بالاتر باشد سوخت مقاومت بیشتری داشته لذا به میزان لازم متراکم شده و در زمان مناسب توسط حرارت شمع محترق می گردد . در مواردی که اکتان سوخت پایین باشد مخلوط سوخت زودتر از زمان مناسب بواسطه تراکم و گرما محترق شده و موتور دچار کوبش خواهد شد که این برای موتور بسیار مخرب است .
حال در خصوص عدد اکتان بالاترین عدد مختص متانول است یعنی در داخل سیلندر خودبخود و زودتر از موعد تحت تأثیر فشار و گرما محترق نمی شود و اجازه می دهد تا کاملاً توسط پیستون فشرده شده و بعد انفجار تحت تأثیر حرارت شمع صورت می گیرد لذا کمترین آسیب را به موتور وارد می کند ولی از آن طرف تقریباً نصف سوخت های دیگر انرژی دارد.دومین رتبه عدد اکتان مختص بنزین سوپر و بعد بنزین معمولی است

رتبه بعدی عدد اکتان مخصوص گازوئیل است یعنی نسبت به دو نوع سوخت بالا زودتر بطور خود به خودی محترق می شود در مقابل بیشترین میزان انرژی گرمایی را نسب به سوخت های بالا تولید میکند بنابراین اگر زودتر از زمان لازم و بطور خودبخودی تحت تأثیر فشار محترق شده لذا می تواند آسیب جدی به موتور وارد نماید مگر اینکه موتور با این ویژگی ساخته شده باشد که همان موتورهای دیزل هستند .
اما نیترو متان در واقع یک سوخت واقعی نیست و فقط آزاد کننده اکسیژن است و باعث تولید شدن انرژی بیشتر از سوخت مصرفی می شود

تفکیک گازوئیل از نفت خام

نفت خام را پس از آنکه از دل خاک بیرون آوردند با لوله کشی و غیره به پالایشگاه حمل می‌کنند تا در آنجا پالایش و به ترکیبات مفید و قابل استفاده تبدیل شود زیرا نفت خام را به همان صورت اولیه نمی‌توان استفاده کرد. نفت خام مخلوطی از هیدروکربورهای مختلف بوده که در آن مواد سبک مانند بنزین و مواد سنگین مانند قیر وجود دارد که در هم حل شده اند. برای استفاده باید این مواد از هم تفکیک گردند و به این جهت لازم است که عمل تفکیک روی نفت خام انجام گیرد.

تفکیک نفت خام در دو مرحله صورت می‌گیرد: اول تفکیک جزء به جزء همه نفت خام در فشار اتمسفر، و سپس ارسال باقیمانده دیرجوش این مرحله به دستگاه تفکیک دیگری که تحت خلا شدید عمل می‌کند. بنابراین ، نفت خام پس از حرارات در کوره در برج تقطیر اتمسفری به فراورده های زیر تفکیک می شود: گازهای سوختی (که عمدتا شامل متان و اتان است) ، گازهای سبکتر (شامل پروپان ، بوتان وهمچنین متان و اتان است) ، نفتای سبک ، نفتای سنگین ، گازوئیل ، نفت گاز یا گازوئیل و باقیمانده خام برج تقطیر اتمسفری. در برج تقطیر در خلا نیز باقیمانده برج تقطیر اتمسفری به جریان نفت گاز خلا و باقیمانده برج تقطیر در خلا تفکیک می‌شود. نفت گاز سبک ، نفت گاز اتمسفری و نفت گاز خلا را غالبا برای تولید بنزین ، سوخت هواپیما و سوخت دیزل به واحد هیدروکراکینگ یا کراکینگ کاتالیزوری می‌فرستند.

باقیمانده برج خلا را نیز می توان در واحدهای گرانروی شکن ، کک سازی . یا آسفالت زدایی برای تولید نفت کوره سنگین و یا خوراک واحد کراکینگ و یا مواد خام روغن روانسازی پالایش کرد باقیمانده نفت خامهای آسفالتی را می توان برای تولید آسفالت جاده سازی و یا پشت بام ، مورد عملیات پالایش دیگری قرار دارد.

گازوئیل (کروزن(

گازوئیل یا نفت چراغ که در ایران به طور معمول نفت می‌نامند، مایعی بیرنگ و کمی سنگین تر از بنزین است که بوی مخصوص آن پس از تبخیر شدن از بین می‌رود. گازوئیل از آغاز پیدایش صنعت نفت تا ۵۰ سال ، مهمترین فراورده نفتی بود. نخست بعنوان روغن چراغ بکار می‌رفت و هنوز هم در مواردی برای تولید روشنایی بکار می‌رود. چگالی نفت در حدود ۷۸۰/۰ است که افزایش چگالی آن معرف وجود درصد بیشتری از هیدروکربورهای نفتنی ومعطره است و کیفیت آن بستگی به نوع اجزاء تشکیل دهنده آن و حدود نقطه جوش آن دارد.

مشخصات مهم گازوئیل

نقطه اشتعال

نقطه اشتعال یک مایع نفتی حداقل درجه حرارتی است که ، بخار حاصل از آن در مجاورت شعله برای چند لحظه مشتعل گردد. به عبارت دیگر نقطه اشتعال درجه حرارتی است که در آن درجه حرارت به اندازه کافی بخار تولید می‌شود که با عوامل موجود در مقابل شعله قابل اشتعال گردد. نقطه اشتعال مواد نفتی معرف مقداری مواد سبک موجود در آن است، و بنابراین به کمک آن می توان با درنظر گرفتن حد انفجار، احتمال انفجار در مخازن نفتی را پیش بینی کرد. نقطه اشتعال گازوئیل نباید از ۱۰۰ درجه فارنهاریت پایین تر باشد. پایین بودن نقطه اشتعال به علت وجود هیدروکربورهای ردیف بنزین می‌باشد که باید در هنگام پالایش همواره کنترل گردد.

 

نقطه دود (SMOKE POINT)

حداکثر طول شعله چراغ فتیله ای استاندارد آزمایشگاهی قبل از دود کردن ، بر حسب میلی‌متر، نقطه دود هیدروکربور نامیده می شود. نقطه دود گازوئیل بستگی به هیدروکربورهای متشکله آن دارد و نقطه دود آن نباید از میلی‌متر کمتر باشد. برای بالابردن نقطه دود هیدروکربورهای معطره آن را به روش استخراج جدا می‌کنند.

مقدارذغال شدن (CHARVAIUE)

این آزمایش برای تعیین مقدار کربن باقی مانده که از سوختن نفت چراغ در ۲۴ سرعت تولید می‌گردد، می‌‌باشد و از روی آن می‌توان مرغوبیت گازوئیل را بررسی کرد. روشهای مختلفی جهت تعیین مقدار کربن حاصل از سوختن گازوئیل وجود دارد که براساس روشهای IP یا ASTM می باشد.

مهمترین خواص دیگر گازوئیل از نظر تجارتی عبارتند از: چگالی ، ارزش حرارتی ، مقدار گوگرد ، بو ، و یسکوزیته و غیره.

تصفیه شیمیایی گازوئیل

برشهای مختلف حاصل از تقطیر نفت خام از جمله: گازوئیل ، نفت کوره ، روغن‌ها و گازوئیل دارای ناخالصیهایی مانند: هیدروکربورهای غیر اشباع ترکیبات اکسیژنه (اسیدهای نفتنی و ترکیبات آسفالتی) ، ترکیبات گوگردی (سولفونه و سولفوره) و ازته و همچنین ناخالص فلزی می‌باشد. این ناخالصیها علاوه بر اینکه از مرغوبیت محصولات می کاهند، باعث خوردگی دستگاهها مورد استفاده می‌گردند. در بسیاری از موارد ، لازم است که این ناخالصیها از محصولات حذف گردند تا به مواد با ویژگی‌های استاندارد و قابل مصرف تبدیل گردند. هدف و روشهای خالص سازی به طبیعت محصول نفتی و کاربرد بعدی آن بستگی دارد.

عمل تصفیه به روشهای مختلف صورت می‌پذیرد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود:

تصفیه با سود

این روش بیشتر به منظور شستشوی ترکیبات اسیدی موجود در برش های نفتی به کار گرفته می شود که مهمترین این ترکیبات مرکاپتانها ، هیدروژن سولفوره ، گاز کربنیک تیوفنل ها ، آلکیل فنل ها ، اسید سیانیدریک ، اسیدهای‌چرب و اسیدهای نفتنی می باشند.

 

 

تصفیه با اسید سولفوریک

اسید سولفوریک با هیدروکربورهای آروماتیک ، اولفین‌ها ، ترکیبات اکسیژنه ، اسیدها ، مواد رنگی و سولفوره ترکیب می شود. اسید دکانته شده، به علت داشتن رزین‌ها (حاصل از پلیمریزاسیون در مجاورت اسیدسولفوریک) سیاه رنگ می‌باشد. برای اینکه نفت رنگ زرد نداشته باشد، باید مقدار اسید نیتروی موجود در اسید سولفوریک کمتر از ۱/۰ درصد باشد اغلب جهت حذف ذرات اسیدی اضافی ، عمل شستشو با یک محلول سود و سپس با آب انجام می‌گیرد.

روش دکتر

انواع بنزین و ترکیبات سنگین تر مانند برش نفتا و کروزن را می توان به کمک این روش مورد ترتمان قرار داد. به علت اینکه قسمتی از مواد شیمیایی ، در حین استخراج مصرف می شود، یک روش نیمه رژنراتیو می‌باشد یعنی نصف مواد دوباره احیا می گردد. در این روش از محلول قلیایی پلمبیت سدیم (Na2PbO2) جهت ترتمان استفاده می‌شود.

 

 

روش هیپوکلریت

از هیپوکلریت ، اغلب به عنوان عامل اکسیدکننده، برای کاهش بو و نیز کاهش مقدار مرکاپتانها در برشهای مختلف نفتی ، استفاده می‌شود. این روش می‌تواند، یک روش تکمیلی برای ترتمان برشها با سود باشد.

تصفیه گازوئیل بوسیله انیدرید سولفوره (روش ادلینو\”Edeleanu\”)

با توجه به اینکه انیدرید سولفوره‌ی مایع (SO2) به راحتی هیدرکربورهای اشباع نشده از کربن و ترکیبات آروماتیک را در خود حل می کند، لذا از آن برای جدا کردن ناخالصی های گازوئیل و تصفیه آن استفاده می‌شود. در این روش تصفیه گازوئیل که به روش ادلینو (Edeleanu) معروف است، ابتدا ماده نفتی را از روی یک لایه کلرور سدیم و کلرورکلسیم خشک به نسبت ۲ به ۱ عبور می دهند تا کاملا خشک شود. بعد به وسیله دستگاههای تبادل حرارتی در یک ظرف آهنی تا دمای (۱۰-) درجه سانتگراد سرد میکنند، سپس انیدرید سولفوروی مایع با (۱۰-) درجه سانتیگراد را بدون هم زدن به صورت قطرات خیلی ریز در داخل طشتک بر روی ماده نفتی می‌پاشند. مقدار انیدرید سولفوردی مایع لازم در این عملیات بیش از یک چهارم مقدار مایع نفتی است. مایع داخل طشتک پس از مدتی به دو فاز تبدیل می‌شود که قشر بالایی آن ماده نفتی یا کروزن اشباع از انیدرید سولفورو است. فاز پایینی انیدسولفوردی مایعی است که هیدروکربورهای غیر اشباع سنگین و سایر ناخالصی‌ها را در خود حل کرده است. به وسیله عمل دکانتاسیون ، دوفاز را از هم جدا می‌کنند و آنها را از دستگاههای تبادل حرارتی عبور می‌دهند تا در اثر گرما، انیدریدسولفورو به صورت گاز خارج گردد. گازهای حاصل را بوسیله کمپرسورها می‌مکند و در اثر برودت به مایع تبدیل می‌کند که مجددا از آن در عملیات بعدی استفاده می‌شود. در این عملیات، حدود ۳/۰ درصد انیدرید سولفورو در لایه فوقانی باقی می‌ماند، که به وسیله شستشو با آب از بین می‌رود. از مواد باقی مانده در لایه زیرین، بعد از جداکردن انیدرید، می توان اساس تربالتین و روغنهای سنگین تهیه کرد. در این عملیات ، در حدود ۵/۰ درصد انیدررید سولفورو از بین می‌رود

.

موارد کاربرد گازوئیل

روشنایی: از کروزن جهت روشنایی و همچنین برای علامت دادن به کمک آتش استفاده می شود چون نقطه اشتعال کروزن بالاتر از ۳۵ درجه است لذا از نظر آتش سوزی خطری ندارد.

بعنوان سوخت: کروزن سوخت اغلب تراکتورها و ماشین های مورد استفاده در کشاورزی و همچنین بعنوان منبع نیرو در برخی توربینهای هواپیماها و موتورهای جت هواپیماها می‌باشد.

 

 

نفت گاز(گازوئیل)

این سوخت از فرآورده­های میان تقطیرپالایشگاه می­باشد که دامنه تقطیری از  150 تا 385 درجه سلسیوس را در بر می­­گیرد . این فرآورده به گونه­ای مورد تصفیه شیمیائی و فیزیکی قرار می­گیرد که ترکیبات هیدروکربنی متشکله، دارای عملکرد مناسبی در مشعل­­ها و موتورهای احتراق داخلی است . رنگ طبیعی این فرآورده زرد کهربایی است.

مشخصات:

TEST METHOD	LIMIT	UNIT	ANALYSIS
Astm  D86	------	------	Distillation
"	report	%VOL	Recovered @ 150°c
"	report	%VOL	Recovered @ 300°c
"	90	%VOL	Recovered @ 357°c(min)
"	385	° C	F.B.P. (max)
Astm  D1298	820-860	Kg/m3	Density @ 15°C
Astm  D1500	3	------	Color (max)
Astm  D130	1a	------	Corrosion 3hr @100°C
Astm  D93	*	° C	Flash point (min)
Astm  D1552	1	wt%	Sulphur Total (max)
Astm  D445	2.0-5.5	c.st	Viscosity kinematic @37.8°C
Astm  D2500	2.0* *	° C	Cloud point (max)
Astm  D97	-3* *	° C	Pour point (max)
Astm  D189	0.1	wt%	Carbon residue on 10% Bottoms(max)
Astm  D482	0.01	wt%	Ash (max)
Astm  D2709	0.05	%vol	Water & sediment (max)
Astm  D976	50	------	Cetane index (min)

 

 

*با توجه به فصل مصرف ، بین 51 تا 54 درجه سانتی گراد متغیر است. 

**نقطه ابری شدن ونقطه ریزش از اول فروردین تا آخر شهریور ماکزیمم بترتیب    c ° 4 و  c ° 0

کاربرد:به عنوان سوخت در موتورهای درون سوز دیزلی وبه عنوان سوخت در انواع مشعل­های خانگی و صنعتی

فروش گازوئیل صادراتی

گروه تجاری حاضر، در امور تهیه، تامین و صادرات فراورده های نفتی شامل، گازوئیل(نفت گاز)، قیر صنعتی(پالایشگاهی جی و پاسارگاد و ...) و گیلسونایت(قیر طبیعی و قیر معدنی هم نامیده می شود) از طریق منابع تولید کننده داخلی و خارجی فعالیت مستمر داشته و در حال توسعه فعالیت های خود در جهت توسعه بیشتر و دستیابی به بازار های جهانی می باشد. گروه حاضر، با چندین پالایشگاه داخلی و خارجی (به صورت مستقیم و غیر مستقیم) مشغول به همکاری می باشد.

محصولات ما:

1- گازوئیل: فروش گازوئیل پالایشگاه های داخل و پالایشگاه های معتبر کشور عراق بصورت تحویل درب کارخانه، پیرانشهر و یا مقصد نهایی با بهترین شیوه پرداخت. (جهت ورود به سایت اصلی اینجا را کلیک کنید)

2- قیر طبیعی(گیلسونایت):تهیه گیلسونایت در درجه خاکسترهای مختلف بصورت مستقیم و بدون واسطه از معادن گیلانغرب، بسته بندی بنا به نیاز مشتری(فله، جامبوبگ و ...)، ارسال به تمام نقاط کشور و دنیا ( جهت ورود به سایت اصلی اینجا را کلیک کنید )

3- قیر پالایشگاهی: تامین انواع قیر پالایشگاهی( 40/50 - 60/70 - 85/100 ) از پالایشگاه های پاسارگاد و جی با قیمتی کمتر از بورس، امکان ارسال به تمام نقاط دنیا، امکان تحویل به صورت بشکه یا فله ای ( جهت ورود به سایت اصلی اینجا را کلیک کنید )

هدفمند سازی فرآیند تولید گازوئیل

آن دسته از هیدروکربن هایی که از نفت سفید سنگین تر، شماره اتمهای کربن آنها در حدود 15 تا 24 بوده و دارای دامنه جوش تقریبی 250 تا 380 درجه سانتیگراد باشند، نفت گاز یا سوخت دیزل نامیده می شوند. در گذشته سوخت دیزل مستقیما از تقطیر نفت خام و بدون هیچ گونه عملیات ثانویه تصفیه به دست می آمد. اما امروزه برای افزایش میزان تولید پاسخگویی به رشد سالانه تقاضا، تنظیم نوع هیدروکربن ها و حذف یا کاهش عناصر زیان آور مانند گوگرد از فرآیندهای مختلفی نظیر شکست و تصفیه هیدروژنی استفاده می شود. نفت گاز مصارف گوناگونی دارد که مهمترین آن سوخت موتورهای دیزلی و تاسیسات حرارتی است. ویژگی های نفت گاز و میزان تولید آن به نوع نفت خام و شرایط پالایش بستگی دارد.

سوخت دیزل همانند خونی است که در حیات صنعت کامیون داری جریان دارد. در طول سالهای 1980 به بعد، توجه جدی به مسائل زیست محیطی ، آلودگی هوا و بخصوص تخریب لایه ازن سازمان محیط زیست جهانی را بر آن داشت تا قوانین محکمی را با استفاده از تحقیقات و آزمایش های به عمل آمده در دهه 1990 به مرحله اجرا گذارند. از سال 1993 ، کشورهای اروپایی و امریکایی مجبور شدند میزان گوگرد و مواد آروماتیکی موجود در سوخت موتور دیزلی خودروها در بخش حمل ونقل را کاهش دهند. 
بنابراین شرکتهای نفتی ، پالایشگاه ها و کارخانه های تولید موتورهای دیزلی ملزم به رعایت استانداردهای بین المللی شدند.

مزایای استفاده از سوخت پاک ، یعنی کاهش آلودگی هوا و افزایش بازدهی موتورهای دیزلی محققان را بر آن داشت تا به تحقیق روی اصلاح ساختار این برش نفتی برای پالایشگاه ها و اثرات آن روی محیطزیست ، موتورها و تجهیزات دیگر بپردازند تا در آینده ای نزدیک سوخت دیزلی با استانداردی جدید برای مصرف در حمل ونقل ، تاسیسات حرارتی منازل ، نیروگاه ها، صنایع ، راه آهن ، کشاورزی و کشتی ها تهیه و به بازار مصرف ارائه شود. علاوه بر تغییر در کیفیت اجزای تشکیل دهنده سوخت دیزل ، کارخانه های تولیدکننده موتورهای دیزلی نیز ملزم به اعمال تغییراتی در موتورها و بخصوص سیستم انژکتور و محفظه احتراق آن شده اند. 
به گفته مهندس حسین طلاچی مجری این طرح ، پژوهشکده پالایش نفت پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری مدیریت تحقیق و توسعه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران چگونگی تولید گازوئیل مناسب برای موتورهای دیزلی و سوخت مشعلهای حرارتی را مورد بررسی قرار داده است. 

لزوم بازنگری در سوختهای مصرفی

به گفته طلاچی ، گازوئیل تجارتی کشور عمدتا از آمیختن محصولات نفت گاز حاصل از تقطیر اتمسفریک ، تقطیر در خلا، نفت گاز آیزوماکس ، نفت سفید تقطیر در اتمسفر و مخلوط نفتا با درصدهای متفاوت در پالایشگاه های کشور به دست می آید که برای بهبود کیفیت احتراق سوخت در موتورهای دیزلی و کاهش آلاینده های زیست محیطی می بایست میزان گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار و آروماتیک ها، دانسیته ، نقطه جوش و باقیمانده کربن را در آن کاهش داد. 
با توجه به این که اکثر نفت خام ایران از نوع پارافینی نفتی است ، بنابراین فرآورده های گازوئیل حاصل از آن از نظر هیدروکربن های آروماتیک در حد مطلوبی است. اما مقدار گوگرد این گازوئیل نسبت به استانداردهای جهانی بسیار زیاد است و بنابراین لازم است برای کاهش آن با نصب دستگاه های گوگردزدایی در پالایشگاه های کشور اقدامات جدی به عمل آید.یکی از روشهای سریع و در دسترس که نیاز به سرمایه گذاری زیادی برای بهبود سوخت موتور دیزل ندارد، پایین آوردن نقطه جوش انتهایی تقطیر یا به عبارت دیگر سبک تر کردن قسمت انتهایی آن و هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیکی است که باید به عنوان یک عامل مهم در تهیه گازوئیل جدید موتورهای دیزلی در نظر گرفته شود.

نتایج حاصل از آزمایش های فیزیکی و شیمیایی ، بیانگر مناسب بودن این سوخت ، به عنوان سوخت حرارتی است. تنها اشکال این سوخت بالا بودن نقطه ریزش آن است. این نقطه ریزش بالا به دلیل وجود هیدروکربن های سنگین پارافین نرمال است که با افزودن فرآورده نفت سفید به عنوان رقیق کننده یا مواد افزودنی کاهش دهنده نقطه ریزش می توان آن را به کمتر از 4 درجه سانتی گراد که استاندارد فعلی شرکت ملی نفت ایران است ، کاهش داد و از آن به عنوان سوخت حرارتی منازل ، کارخانجات و نیروگاه ها استفاده کرد.

هنگام احتراق سوخت درموتورهای دیزلی ، عملیات فیزیکی و شیمیایی روی می دهد. عملیات فیزیکی شیوه پخش سوخت و افزایش درجه حرارت در زمان احتراق ، پس از ورود سوخت به محفظه آن را در بر می گیرد. عملیات شیمیایی ، به نوع هیدروکربن ها در تنظیم درجه حرارت بستگی دارد. مقدار اکسیژن هوا و شدت تماس اکسیژن و مولکول های سوخت نیز در احتراق نقش مهمی دارد. به طوری که می توان مطلوب بودن سوخت را با کیفیت احتراق تعیین کرد. 

بررسی عملکرد

برای بررسی عملی کیفیت سوخت پیشنهادی ، یکی از مینی بوس های پژوهشگاه صنعت نفت مورد استفاده قرار گرفت . پس از تمیز کردن باک آن ، حدود 100 لیتر گازوئیل حرارتی که در این طرح تحقیقاتی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و در واحد ارزیابی نفت خام تهیه شد به عنوان سوخت داخل باک مینی بوس ریخته شد. با مصرف این گازوئیل در ماموریت های درون شهری و بین جاده ای که از نظر زمانی حدود 10 روز به طول انجامید، عوامل کیفی و کمی در مقایسه با گازوئیل تجارتی فعلی مورد بررسی قرار گرفت. مینی بوس در هوای سرد صبح زمستان با اولین استارت روشن شده و کارکرد موتور در حین حرکت از گازوئیل فعلی بود.

 

سوخت گازوئیل تجارتی فعلی ، به علت داشتن 1.78 درصد وزنی موم ، نقطه ریزش نسبتا بالایی دارد. به طوری که در ساعات اولیه در فصل زمستان مخصوصا در جاده های مناطق سردسیر، باعث بسته شدن و عدم سیالیت آن در باک و مسیر ورودی به موتور می شود. 

برای رفع این مشکل رانندگان اتوبوس و وسایل نقلیه سنگین ، با گرفتن شعله در زیر باک سوخت ، آن را روان می کنند یا برای این که نقطه ریزش آن کمتر شود به ازای هر 100 لیتر گازوئیل ، 7 لیتر نفت سفید به آن اضافه می کنند. در گازوئیل جدید به دلیل ناچیز بودن مقدار موم ، نقطه ریزش کاهش یافته و این مشکل برطرف خواهد شد. این در حالی است که در صورت استفاده از این سوخت ، شتاب حرکت نیز افزایش خواهد یافت ، در نتیجه با مصرف این سوخت ، گازهای خروجی از اگزوز نسبت به گازوئیل تجارتی فعلی آلودگی زیست محیطی کمتری را ایجاد خواهد کرد.به گفته طلاچی ، با انجام آزمایش های شیمیایی و فیزیکی ، تست عملکرد موتور و آزمایش های موتوری و میدانی مشاهده شد که این نوع گازوئیل نسبت به گازوئیل فعلی از مزایای بهتری برخوردار است و در ترکیب آن پلی آروماتیک های سنگین زیان آور که سبب آلودگی هوا و محیط زیست می شوند کاهش یافته است.

 
با توجه به آمارهای تولید و مصرف می توان عملیات تولید دو نوع گازوئیل دیزلی و حرارتی را پس از انجام بررسی های لازم در تمام یا برخی از پالایشگاه های کشور به مرحله اجرا درآورد. با اجرایی شدن نتایج حاصل از این تحقیق ، از یک سو کیفیت سوخت برای موتورهای دیزلی اصلاح و بهبود یافته و دوده های سیاهرنگ خروجی از اگزوز هیدروکربن های آروماتیکی نسوخته مضر کاهش می یابد از سوی دیگر گامهای اولیه برای مدیریت تنظیم و اصلاح ساختار، براساس محل و نوع مصرف برداشته خواهد شد.

حذف هیدورکربن های آروماتیک چند حقله ای با کاهش نقطه جوش انتهایی تقطیر، مانع از ایجاد صدای ناهنجار در خروجی اگزوز و در نتیجه کاهش آلودگی صوتی و عملکرد بهتر موتورهای دیزلی می شود. طلاچی در پایان افزود: این طرح بزودی در پالایشگاه های کشور اجرایی می شود. 

ویژگی های متفاوت

در این طرح تحقیقاتی نوع جدیدی از گازوئیل مورد بررسی قرار گرفته است که وزن مخصوص آن کمتر یا به عبارتی سبک تر شده است و مقدار گوگرد موجود در آن نیز به نسبت کاهش یافته است. نقطه ریزش این سوخت از منفی 10 درجه سانتی گراد به منفی 20 رسیده است. یعنی این که در فصل زمستان یا مناطقی که دارای آب و هوای سرد هستند از یخ زدگی و بسته شدن مخزن سوخت و مسیرهای انتقال آن در موتورهای دیزلی جلوگیری می شود.

رنگ گازوئیل بررسی شده شفاف تر بوده و باقیمانده کربن در آن از 28 صدم و به 6 صدم درصد وزنی کاهش یافته که از نظر ورود و خروج ذرات جامد معلق از اگزوز تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا دارد و احتراق در موتورهای دیزلی کامل تر صورت می گیرد. ارزش حرارتی خالص این سوخت افزایش یافته است که در نتیجه سبب افزایش بازدهی عمل احتراق در موتورهای درون سوز دیزلی می شود. درجه جوش سوزی گازوئیل جدید به میزان 7 دهم افزایش یافته است و با کاهش هیدروکربن های آروماتیک حذف و ترکیبات سنگین خطرناک کیفیت سوخت نسبت به گازوئیل های دیزلی مورد استفاده افزایش خواهد یافت. سوخت دیزل همانند خونی است که در حیات صنعت کامیون داری جریان دارد.

نفت گاز (گازوئیل)

·    ساختار

این سوخت از فرآورده های میان تقطیر پالایشگاه می باشد که دامنه تقطیری از 385 - 150 درجه سلسیوس را در بر می گیرد . این فرآورده به گونه ای مورد تصفیه شیمیائی و فیزیکی قرار می گیرد که ترکیبات هیدروکربنی متشکله، دارای عملکرد مناسبی در مشعل ها و موتورهای احتراق داخلی است . رنگ طبیعی این فرآورده زرد کهربایی است.

·     مشخصات

 

T.B.R.	%VOL	Recovered @ 150°c
T.B.R.	%VOL	Recovered @ 300°c
90	%VOL	Recovered @357°c
385	° C	F.B.P. (max)

 

0.820-0.860	Kg/L	Density @ 150 ° C
3	-	Color (max)
54	° C	Flash point (min)
1.0	Mass%	Sulphur Total (max)
2.0-5.5	mm2/s	Viscosity kinematic @ 37.8 ° C
1.5	° C	Cloud point (max)
-4	° C	Pour point (max)
0.10	Mass%	Carbon residue (max)
0.01	Mass%	Ash (max)
0.05	%vol	Water & sediment
50	-	Cetan index (min)

 کاربرد

به عنوان سوخت در موتورهای درون سوز دیزلی

به عنوان سوخت در انواع مشعل های خانگی و صنعتی

تفاوت بین بنزین، کروزین، گازوئیل و سایر مشتقات نفتی چیست؟

نفت خامی که از زمین استخراج می شود، مایع سیاه رنگی است که پترولیوم ( (petroleum خوانده می‌شود. این مایع شامل هیدروکربن‌های آلیفاتیک یا به عبارتی هیدروکربن‌هایی است که فقط شامل هیدروژن و کربن هستند. اتم‌های کربن در زنجیره‌هایی با طول‌های مختلف به یکدیگر پیوند خورده‌اند. 

 امروزه می‌دانیم که مولکولهای هیدروکربن با طولهای مختلف دارای خواص و رفتار متفاوت هستند. برای مثال زنجیره ای با فقط یک اتم کربن (CH4) سبکترین زنجیره هیدروکربنی به نام متان را می سازد. متان گازی چنان سبک است که مانند هیدروژن شناور می شود. با طویلتر شدن زنجیره، مولکول نیز سنگین تر می شود. 

 چهار زنجیره نخست CH₄ (متان)، C2H6 (اتان)، C₃H₈ (پروپان) و C₄H₁₀ (بوتان) - حالت گازی دارند و نقطه جوش آنها به ترتیب -107، -67، -43 و -18 درجه سانتی گراد است. زنجیره ای بالاتر از C18H32  تماما در دمای اتاق مایع هستند و زنجیره های بالاتر از C19 در دمای اتاق جامدند. 

 تمام تفاوت میان سوخت‌ها و روغن های هیدروکربنی مختلف از درجه جوش آنها ناشی می‌شود. 

زنجیره های موجود در C5، C6 و ‍C7 بسیار سبک بوده و براحتی تبخیر می شوند. به این هیدروکربنهای مایع نفتاس گفته می شود. این مایعات به عنوان حلال استفاده می‌شوند. از آنها برای ساختن حلال رنگ و سایر محصولات سریع خشک شونده نیز استفاده می‌شود. 

 زنجیرهای هیدروکربنی از C7H16 تا C₁₁H₂₄ با یکدیگر آمیخته می‌شوند و برای تولید بنزین بکار می‌روند. تمام آنها در دمایی پایین تر از نقطه جوش آب بخار می شوند. به همین دلیل است که اگر بنزین را روی زمین بریزید بسرعت تبخیر می شود. 

 در ردیف بعدی کروزین یا نفت چراغ قرار می گیرد که گستره C12 تا C15 را پوشش می دهد. بدنبال اینها سوخت دیزل و روغنهای سوختی سنگین تر قرار می‌گیرند. 

سپس نوبت به روغن های روانکاری می رسد که در دمای عادی به هیچ وجه تبخیر نمی شوند. برای مثال روغن موتور می تواند تا 250 درجه گرم شود بدون اینکه ذره ای از آن تبخیر شود. 

 زنجیره های سنگین تر از C20 به شکل جامد هستند، از موم پارافین گرفته تا قیر معدنی که برای ساختن آسفالت جاده ها بکار می رود.

سوخت دیزل

نفت گاز یا گازوئیل به عنوان سوخت موتورهای دیزلی و تاسیسات حرارتی بکار می‌رود. محدوده هیدروکربن‌های آن بین C14-C20 و حتی C25 با دامنه نقطه جوش ۳۸۵-۲۵۰ درجه سانتیگراد می‌باشد. نفت گاز عمدتاً از سه گروه پارافینیک ، نفتنیک و آروماتیک تشکیل شده ، دارای حداقل نقطه اشتعال 54 °C و ماکزیمم نقطه ریزش 0 °C می‌باشد.[۱]

دانسیته آن در دمای 15.6 °C برابر با 820-860kg/m3 می‌باشد. مهمترین مشخصه آن عدد ستـان است که باید بیشـتر از ۵۰ باشد تا موتور نرم و بی صدا کار کند.

سوخت دیزل به هر گونه سوخت مایع گفته می‌شود که در موتورهای دیزلی بکار رود.این سوخت بیشتر از روش ویژه‌ای در تقطیر جز به جز نفت مازوت بدست می‌آید اما روش‌های دیگری نیز برای فراوری سوخت دیزل بدون بهره‌گیری نفت وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به زیست‌دیزل، زیست‌توده به مایع (BTL) و گاز به مایع (GTL) اشاره داشت که بهره‌گیری جهانی از آنها بسرعت در حال افزایش است.برای ابهام‌زدایی میان گونه بدست آمده از نفت و دیگر گونه‌ها، گونه نفتی را نفت‌دیزل یا پترودیزل نامیده می‌شود.دیزل بسیار کم گوگرد گونه استاندارد برای تعریف دیزل می‌باشد که دارای گوگرد بسیار کم است. مطابق آمار سال ۲۰۰۷، نزدیک به همه سوخت دیزل بکار رونده در آمریکا و اروپا، از گونه بسیار کم گوگرد است.